Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2011

13) Συλλογισμός με υπερβολή


Η μεσότητα στο συλλογισμό

- Στους συλλογισμούς που γράφουμε στις παραδειγματικές παραγράφους μας , είναι ανάγκη να κρατάμε όσο το δυνατό περισσότερο το μέτρο και να αποφεύγουμε  τις υπερβολές.

Α) Θα παραθέσω παρακάτω μια παράγραφο από το μπλοκ ενός φιλόλογου και θα τη σχολιάσω στο τέλος:


Θεματική περίοδος
 Ανάμεσα στον αθλητισμό και στον πρωταθλητισμό υπάρχουν πολλές και σημαντικές διαφορές.
Λεπτομέρειες:
α’ μέλος
Ο αθλητισμός έχει άμεση σχέση με την υγεία του ανθρώπου, πνευματική και ψυχική’ συντελεί στην καλή λειτουργία του οργανισμού και ψυχαγωγεί τον αθλούμενο.
Συμβάλλει, επίσης, στην  όξυνση της σκέψης, στην κοινωνικοποίηση του αθλούμενου, στη σύσφιγξη των σχέσεων και στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών.
β’ μέλος
Αντίθετα, ο πρωταθλητισμός  είναι παραφθορά του αθλητικού ιδεώδους. Η εθνική, ή η παγκόσμια πρωτιά, η ικανοποίηση των απαιτήσεων του χορηγού ή του κράτους, η ανταγωνιστική νοοτροπία υπεροχής με κάθε μέσο εξωθούν τον αθλητή σε ενέργειες και μέσα που δε συνάδουν  με το πνεύμα του αθλητισμού. Η χρήση απαγορευμένων ουσιών και οι εξοντωτικές μέθοδοι προπόνησης, ο αμείλικτος ανταγωνισμός επικράτησης όχι μόνο αθλητών ή ομάδων, αλλά κρατών, ο φανατισμός και η βία που υπάρχουν σε τέτοιες καταστάσεις εκφυλίζουν τον αθλητισμό.
κατακλείδα
Ένα χάσμα, λοιπόν, που φαίνεται αγεφύρωτο, χωρίζει τον αθλητισμό από τον πρωταθλητισμό.


ΣΧΟΛΙΑ ΜΟΥ:
1) Νομίζω η άποψη ότι «ο πρωταθλητισμός είναι παραφθορά του αθλητικού ιδεώδους» είναι με υπερβολή, γιατί παραγνωρίζει ότι υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου ο πρωταθλητισμός γίνεται με όλους τους κανόνες τους αθλητισμού, και επομένως σ’ αυτές τις περιπτώσεις όχι μόνον δεν παραβιάζεται το αθλητικό ιδεώδες αλλά αντίθετα εξαίρονται οι δυνατότητες της ανθρώπινης θέλησης και προσπάθειας.
2) Η διατύπωση κατά συνέπεια, κατά τη γνώμη μου πάντοτε, θα έπρεπε να είναι διαφορετική: πχ,
«-Θεματική πρόταση/περίοδος: Ανάμεσα στον αθλητισμό και στον πρωταθλητισμό υπάρχουν μερικές φορές  πολλές και σημαντικές διαφορές.
 Α΄ μέρος σύγκρισης : Ο αθλητισμός έχει άμεση σχέση με την υγεία του ανθρώπου, πνευματική και ψυχική’ συντελεί στην καλή λειτουργία του οργανισμού και ψυχαγωγεί τον αθλούμενο. Συμβάλλει, επίσης, στην  όξυνση της σκέψης, στην κοινωνικοποίηση του αθλούμενου, στη σύσφιγξη των σχέσεων και στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών.
Β΄ Μέρος σύγκρισης- Αν αντίθετα, γίνεται από τον αθλητή ή την αθλήτρια παραβίαση των κανόνων, και ιδίως χρήση απαγορευμένων ουσιών, μόνο και μόνο για να πάρει την πρώτη θέση, τότε εκφυλίζεται και καταστρέφεται η ιδέα του αθλητισμού.
Κατακλείδα: σε τέτοιες περιπτώσεις βέβαια υπάρχει αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ αθλητισμού και πρωταθλητισμού».  

Β) (Προσθήκη 11/1/2012): Στο συλλογισμό που αναφέρει το βιβλίο Έκφραση-Έκθεση "Ο τάδε κλέβει στο παιχνίδι Μονόπολη, άρα είναι αναξιόπιστο πρόσωπο" επίσης υπάρχει υπερβολή. Σ' αυτόν η υπερβολή είναι στον χαρακτηρισμό . Δεν μπορείς να χαρακτηρίσεις αναξιόπιστο ένα πρόσωπο επειδή κλέβει στο παιχνίδι Μονόπολη, θα το χαρακτηρίσεις ζαβολιάρη.
- Αναξιόπιστος είναι "πολύ βαριά κουβέντα" κατάλληλη μόνο για σοβαρές περιπτώσεις. Πχ ξέρεις ότι ο τάδε δεν επιστρέφει τα χρήματα που δανείζεται από τους φίλους του, ή ξέρεις και έχεις μάρτυρες ότι διαδίδει σε τρίτους τα μυστικά που του εμπιστεύεται ένας φίλος του, οπότε σε τέτοιες περιπτώσεις μπορείς να τον χαρακτηρίσεις ως αναξιόπιστο και πάλι όμως με κίνδυνο να σε σύρει στα δικαστήρια για συκοφαντία (γι' αυτό πρέπει να έχεις μάρτυρες και στοιχεία).   
- Νομίζω ότι το σχολικό βιβλίο πρέπει να διατυπώσει διαφορετικά αυτόν το συλλογισμό, πχ "Το άτομο που κλέβει σε ένα παιδικό παιχνίδι το λέμε ζαβολιάρη. Ο τάδε κλέβει στο παιχνίδι Μονόπολη, άρα είναι ζαβολιάρης". 
========

Τα ιστολόγιά μου






    
Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Ετικέτες

Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2011

12) Λανθασμένοι συλλογισμοί ως άσκηση


Θα παραθέσω ένα συλλογισμό που τέθηκε από τον φιλόλογο Κ στο μπλοκ του, ως άσκηση για μαθητές, όπως και την απάντηση που δίνει ο Κ στο ερώτημα ποια συλλογιστική πορεία ακολουθεί ο συλλογισμός αυτός. Στο τέλος θα γράψω τα σχόλιά μου.
-Ο συλλογισμός:
Το ξεκίνημα του 21ου αιώνα μας φέρνει αντιμέτωπους με ποικίλα προβλήματα, την έκταση και τις συνέπειες των οποίων είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς. Το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα επεφύλαξε πολλές εκπλήξεις στο χώρο της ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών και στην πρόοδο της επιστήμης. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και της γνώσης έχει επιφέρει θεαματικές αλλαγές στην κοινωνική δομή και οργάνωση πολλών κρατών. Η «κοινωνία της πληροφορίας» κατέστησε αναγκαίο τον επαναπροσδιορισμό των μεθόδων και των τεχνικών της εργασίας και έθεσε σε νέα βάση το θέμα κατάκτησης της γνώσης. Σήμερα δεν έχει τόσο αξία η γνώση αυτή καθεαυτή, αφού εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς και παλιώνει προτού καν γίνει κτήμα των πολλών.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ του φιλόλογου Κ: Ο συλλογισμός στην παράγραφο είναι παραγωγικός, διότι στη θεματική περίοδο μιλάει γενικά για ποικίλα προβλήματα και εκπλήξεις και αλλαγές του 21 ου αιώνα και έπειτα καταλήγει στο ειδικό συμπέρασμα ότι σήμερα δεν έχει τόσο αξία η γνώση αυτή καθεαυτή.

ΣΧΟΛΙΑ ΜΟΥ: Δεν θα εξετάσω εδώ αν ο συλλογισμός είναι επαγωγικός ή παραγωγικός. Εκείνο που θα σχολιάσω είναι ότι 1) Άλλο είναι το θέμα του συλλογισμού και αλλού καταλήγει. Το θέμα είναι το ξεκίνημα του 21 αιώνα και το τι κληρονόμησε από τον 20 αιώνα. Καταλήγει όμως σε άσχετο με αυτά συμπέρασμα, άρα ο συγγραφέας αυτού του κειμένου, αυτής της παραγράφου παραβιάζει τον κανόνα ότι στην παράγραφο δεν ξεφεύγουμε  από το θέμα  και δεν πηδάμε σε άλλο θέμα (εδώ πηδάει στο θέμα "σήμερα η γνώση δεν έχει τόση αξία η γνώση αυτή καθεαυτή" για το οποίο θέμα, για την αξία δηλαδή της γνώσης, στα προηγούμενα δεν μας είπε τίποτα). 2) Το συμπέρασμα αυτό δεν είναι συμπέρασμα αλλά παραδοξολογία !!!. Υπάρχει κανένας που να υποστηρίζει ότι η γνώση δεν έχει αξία αυτή καθαυτή" έστω και αν πλουτίζεται καθημερινά με νεότερη γνώση ;
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Μπορεί ένας συγγραφέας, και καλός να είναι, να κάνει λάθος σε ένα συλλογισμό του. Σωστό είναι να μη διαλέξουμε το κείμενό του για να το βάλουμε ως άσκηση στους μαθητές.
=======

Τα ιστολόγιά μου



Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Ετικέτες

Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2011

11) Λανθασμένες ερωτήσεις σε μαθητές


-Στην παρούσα ανάρτηση θέλω να μου επιτρέψετε να επισημάνω ότι ορισμένες ασκήσεις που τίθενται στους μαθητές δεν είναι και τόσο καλά διατυπωμένες.

-Αφορμή παίρνω από την παρακάτω άσκηση και την ερώτηση που την ακολουθεί: 

Όσοι δεν εργάζονται είναι τεμπέληδες.
Ο γείτονάς μας δεν εργάζεται.
Άρα: ο γείτονάς μας είναι τεμπέλης.

Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται ο παραπάνω συλλογισμός; και γιατί;

-Σχόλιό μου: Είτε ο συλλογισμός, είτε η ερώτηση δεν είναι καλά διατυπωμένα. Γιατί το να μην εργάζεσαι δεν σημαίνει ότι οπωσδήποτε είσαι και τεμπέλης. Μπορεί να συντρέχουν άλλοι λόγοι: Πχ μπορεί να σου δίνουν δουλειά κατώτερη από τα προσόντα σου και να ελπίζεις ότι θα βρεις καλύτερη, ή ότι δεν βρίσκεις δουλειά γιατί δεν είσαι αρτιμελής, ή να μη βρίσκεις οποιαδήποτε δουλειά παρότι είσαι αρτιμελής και πρόθυμος να εργαστείς. Επομένως:

Α) Αν τεθεί ο συλλογισμός όπως παραπάνω, τότε πρέπει να διατυπωθεί διαφορετικά η ερώτηση, πχ:   -"υπό την προϋπόθεση ότι δεν συντρέχουν λόγοι να μην εργαστεί ο γείτονάς μας, με ποιο τρόπο αναπτύσσεται ο συλλογισμός και γιατί".
-  Ή "υπό τηνπροϋπόθεση ότι ο μόνος λόγος που δεν εργάζεται ο γείτονας είναι ότι δεν θέλει να εργαστεί, με ποιο τρόπο αναπτύσσεται ο συλλογισμός και γιατί".

Β) Ο συλλογισμός ίσως θα έπρεπε να τεθεί αλλιώς, πχ: 
-" Όσοι δεν εργάζονται παρότι είναι ικανοί προς εργασία και παρότι τους προσφέρουν δουλειά ανάλογη με τα προσόντα τους είναι τεμπέληδες// ο γείτονάς μας που και αρτιμελής είναι και που του προσφέρουν δουλειά ανάλογη με τα προσόντα του,  δεν εργάζεται// άρα γείτονάς μας είναι τεμπέλης. - Ή "Όσοι δεν θέλουν να εργαστούν είναι τεμπέληδες/ ο γείτονας μας δεν θέλει να εργαστεί/ άρα είναι τεμπέλης".
Και μετά να τεθεί η ερώτηση: "με ποιο τρόπο αναπτύσσεται ο συλλογισμός και γιατί".
======

Τα ιστολόγιά μου



Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Ετικέτες

Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2011

10) Αναλογία και παρομοίωση


-Στην προηγούμενη ανάρτηση είδαμε μια παράγραφο όπου η λέξη αναλογία που υπάρχει στην πρώτη της πρόταση μάς δυσκολεύει στην ανάλυσή της. Και είπαμε ότι αν παραλείψουμε τη λέξη αναλογία, τότε φαίνεται καθαρά ότι έχουμε παρομοίωση και ότι η παράγραφος υπάγεται στον περιγραφικό λόγο. Και συμπέρανα ότι η παρομοίωση μάς οδηγεί σε περιγραφικό λόγο.

-Αμέσως μετά, διάβασα στο μπλοκ του φιλόλογου Panos κάτι αντίστροφο: μια παράγραφο που ξεκινάει με παρομοίωση και καταλήγει σε συμπέρασμα, παράγραφο επομένως του αποδεικτικού λόγου (ή του συγγενικού του λόγου πειθούς). Μάλιστα ό φιλόλογος Panos ονομάζει την παράγραφο με αναλογία, παρότι πουθενά δεν αναφέρεται η λέξη αναλογία.
-Η παράγραφος είναι η εξής:
   «Όπως τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και το τσιγάρο δημιουργούν εθισμό στο χρήστη, έτσι και η τηλεόραση μπορεί να γίνει επικίνδυνη συνήθεια...».
- Την ανέλυσα και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ναι μεν η παράγραφος φαινομενικά ξεκινάει από την παρομοίωση, αλλά στην ουσία ξεκινάει από αναλογία που αποκρύπτεται. Δηλαδή κατά τη γνώμη μου η παράγραφος ουσιαστικά έχει ως εξής :
  "Η τηλεόραση μοιάζει με τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και το τσιγάρο. Όπως τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και το τσιγάρο δημιουργούν εθισμό στον χρήστη, έτσι και η τηλεόραση μπορεί να γίνει επικίνδυνη συνήθεια".

ΣΧΟΛΙΑ:
1) Στην αρχή θα πω κάτι παρακινδυνευμένο: Η αναλογία παρουσιάζεται εδώ με ένα τρόπο που μοιάζει το ενθύμημα. Όπως στο ενθύμημα αποκρύπτεται η μείζονα προκείμενη, έτσι και εδώ.
2) Δεν είναι όλα τα μικροκείμενα που αναφέρουν τη λέξη αναλογία, όπως είπαμε και στην προηγούμενη ανάρτηση, αναλογίες. Μπορεί να είναι όπως είδαμε εκεί με παρομοίωση που δεν οδηγεί σε συμπέρασμα, αλλά σε περιγραφή.
3) Δεν είναι όλα τα μικροκείμενα που ξεκινάνε με παρομοίωση, με παρομοίωση αλλά πιθανόν να είναι με αναλογία που υπονοείται. Οπότε πιθανόν να έχουμε "αναλογικό" ενθύμημα. Όπως έχουμε κατηγορικό ενθύμημα, πχ : ο Σωκράτης ήταν θνητός, γιατί ήταν άνθρωπος (όπου αποκρύπτεται η μείζονα: όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί).
=======

Τα ιστολόγιά μου



Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Ετικέτες

Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2011

9) Αναλογία που είναι παρομοίωση

- Φιλόλογος με το κρυπτογραφικό όνομα Θ . . . , επιζητώντας τη γνώμη των συναδέλφων του, έθεσε σε μπλοκ φιλολόγων  το παρακάτω κείμενο με την ερώτηση "ποια πορεία ακολουθεί ο συγγραφέας", στην οποία έδωσε την απάντηση που αναφέρεται μετά.
-Τα παραθέτω και μετά αναφέρω τα κυριότερα σημεία από δυο  αναλύσεις που έγραψα εκεί : 

> Το κείμενο: "Πρώτα απ' όλα, ας προσπαθήσουμε να περιγράψουμε συνοπτικά το internet και ειδικότερα τον παγκόσμιο ιστό με μια αναλογία. Ας φανταστούμε τον κυβερνοχώρο ως μιας τεράστια έκθεση. Ο κάθε "εκθέτης" δημιουργεί το δικό του περίπτερο (site) που καταχωρείται σε μία διεύθυνση. Ο χρήστης του διαδικτύου, μέσα από τους τηλεπικοινωνιακούς διαδρόμους που δημιούργησε η σύζευξη τηλεφώνου υπολογιστή, επισκέπτεται αυτήν την άυλη, διαρκή και παγκόσμια ψηφιακή έκθεση. Περνά από διάφορα sites, επικοινωνεί με τον "εκθέτη" και, βεβαίως, μπορεί να πάρει ("κατεβάσει") πληροφοριακό υλικό. Αρκεί να έχει εξασφαλίσει την είσοδό του μέσω ενός προμηθευτή (provider) σύνδεσης στο internet".> Η Ερώτηση του φιλόλογου Θ: ποια συλλογιστική πορεία ακολουθεί ο συγγραφέας; 1. επαγωγική με αναλογία ή 2. αναλογική συλλογιστική πορεία;
κάποιος να με βοηθήσει;

> Η άποψη του ίδιου του φιλόλογου Θ: (άποψή μου είναι πως οποιαδήποτε από τις δύο απαντήσεις υποστηρίξει ο μαθητής, αν τεκμηριώσει τη θέση του επισημαίνοντας τις αναλογίες που υπάρχουν, πρέπει αυτή να γίνει δεκτή)


ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
-1) θα πω ότι το μικροκείμενο αυτό είναι περιγραφικό, υπάγεται στην περιγραφή και όχι στον αποδεικτικό λόγο (ή στον λόγο πειθούς, ή στον στοχαστικό). Ο συντάκτης του στην πρώτη παράγραφο παρομοιάζει το ίντερνετ σα μια τεράστια έκθεση όπου ο καθένας δημιουργεί το δικό του περίπτερο. Στη δεύτερη παράγραφο παραθέτει τη διαδικασία του πώς ο χρήστης επισκέπτεται αυτή την έκθεση και πώς αγοράζει πληροφοριακό υλικό, και τονίζει την προϋπόθεση που πρέπει να έχει εξασφαλίσει για την είσοδό του στην έκθεση.
// {Εδώ δηλαδή έχουμε αναλογία, αλλά θα πω ρητορική, που δεν γίνεται με άλλα λόγια για να ελεγχθεί η αλήθεια ή το ψεύδος της, ούτε εμείς ως αναγνώστες ενδιαφερόμαστε να ελέγξουμε την αλήθεια ή το ψεύδος της (βλέπε Λογική Παπανούτσου, σελ. 71). Όλοι, πομπός και δέκτες του λόγου του ενδιαφερόμαστε για την περιγραφή κάποιων από τις διαδικασίες του ίντερνετ, εδώ για το πώς θα εισέλθουμε και θα προμηθευτούμε πληροφοριακό υλικό. Ο πομπός περιγράφοντας, οι δέκτες δεχόμενοι τον λόγο του πομπού ως αληθή, υπό αίρεση μέχρι να τον πιστοποιήσουν και από κάποιον άλλον λόγο ή από την πράξη}.

2) Θα διατυπώσω την ανάλυση του μικροκειμένου και διαφορετικά:
Εκείνο που δυσκολεύει την ανάλυση είναι η ύπαρξη της λέξης αναλογία «. .να περιγράψουμε το ίντερνετ με μια αναλογία». Παραλείπω την λέξη αναλογία και γράφω το κείμενο ως εξής: «ας προσπαθήσουμε να περιγράψουμε το ίντερνετ σαν μια τεράστια έκθεση. Ο κάθε εκθέτης δημιουργεί το δικό του περίπτερο/σάιτ που καταχωρείται σε μια διεύθυνση. Ο χρήστης μέσα από τηλεπικοινωνιακούς διαδρόμους επισκέπτεται την έκθεση. Περνά από διάφορα σάιτ επικοινωνεί με  τον εκθέτη και μπορεί να πάρει/ κατεβάσει πληροφοριακό υλικό. Αρκεί να έχει εξασφαλίσει την είσοδό του στην έκθεση, δηλαδή στο ίντερνετ».
> Τώρα φαίνεται καθαρά ότι έχουμε περιγραφή.

 >>Προχωρώντας θα πω τα εξής στα οποία μας οδηγεί η ανάλυση αυτού του μικροκειμένου: 
 Η διατύπωση σε ένα κείμενο μπορεί να μην είναι τελείως σωστή, αλλά να περιέχει έστω και μια λέξη περιττή, λέξη που για τον απλό αναγνώστη ίσως να μην παίζει σημαντικό ρόλο, αλλά για αυτόν που θα αναλύσει το κείμενο (είτε αυτός είναι μαθητής είτε καθηγητής) έχει μεγάλη σημασία στο να δει πού ανήκει το μικροκείμενο: στον αποδεικτικό λόγο ή στον περιγραφικό. 
Στο μικροκείμενο αυτό η λέξη "αναλογία" που περιέχει είναι περιττή. Έτσι την παραλείπω, βλέπω το κείμενο πιο ξεκάθαρα και μετά κάνω την ανάλυση.
======

Τα ιστολόγιά μου

Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Ετικέτες

Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2011

8) Επαγωγικοί συλλογισμοί από το γενικό στο εδικό !!!

(6/9/2022 Παράκληση, σχολιάστε τις αναρτήσεις μου είτε θετικά είτε αρνητικά. Θα είναι μια ευπρόσδεκτη ικανοποίηση για την προσπάθεια που κατέβαλα. Ακόμα και οι αρνητικοί σχολιασμοί, θα βοηθούσαν να διορθώσω ορισμένες απόψεις. Ευχαριστώ)

-Παραθέτω συνομιλία, που διεξήχθηκε σε ένα άλλο μπλοκ, ανάμεσα στις φιλολόγους με τα ψευδώνυμα bania και της πιο πεπειραμένης petles, πάνω στο θέμα των επαγωγικών συλλογισμών που ξεκινάνε από το γενικό στο ειδικό. Στο τέλος θα σημειώσω τις παρατηρήσεις μου. (Μετά τις παρατηρήσεις μου ακολουθούν προσθήκες, στην τελευταία από τις οποίες αναφέρω τι λένε οι ειδικοί, δηλαδή οι φιλόσοφοι):
@ bania
Το σχολικό στη σελ 18-19, θεωρεί τον παρακάτω συλλογισμό επαγωγικό...
«Οι Γάλλοι είναι αγενείς. Στο περσινό μου ταξίδι στο Παρίσι, ένας τελωνειακός υπάλληλος μου φέρθηκε αγενέστατα».
δεν πάει από το γενικό στο ειδικό? γιατί δεν είναι παραγωγικός συλλογισμός?


@ peltes29 :
-Είναι επαγωγικός συλλογισμός με γενίκευση, απλώς προτάσσεται το γενικό συμπέρασμα και ακολουθεί η ειδική προκείμενη.
-επίσης.... ως προς την ορθότητα τελικά εξετάζουμε μόνο τον παραγωγικό συλλογισμό ενώ τον επαγωγικό ανάλογα με το συμπέρασμα στο είδος στο οποίο ανήκει.
-Μπερδεύεσαι γιατί μας μάθαιναν ότι πχ από το γενικό πάμε στο ειδικό και όχι ότι από γενική προκείμενη καταλήγουμε σε ειδικό συμπέρασμα.

@ bania :
-άρα θα μπορούσαμε να πούμε ότι στον παραγωγικό συλλογισμό υπάρχει γενική προκείμενη και ειδικό συμπέρασμα
ενώ στον επαγωγικό γενικό συμπέρασμα και ειδική προκείμενη.....  ανεξάρτητα από τη σειρά των προτάσεων τελικά.  Σωστά??
-Νομίζω ότι με κατατόπισες πλήρως!!!
@peltes29 :
Nαι. Εγώ, τουλάχιστον, έτσι απλά . . .το έχω μάθει και το δουλεύω τόσα χρόνια. Απλώς, προσπάθησε να εντοπίζεις κάθε φορά ποιο είναι το συμπέρασμα. Κλασικό το παράδειγμα του βιβλίου " Ο Γιάννης είναι αναξιόπιστο πρόσωπο. Κλέβει στη Μονόπολη.", με το οποίο πάντα τα παιδιά μπερδεύονται. Βλέπεις την παγίδα; Πάλι προηγείται το γενικό συμπέρασμα.
@ bania
-ωραία.... έχουμε γενικό συμπέρασμα κ ειδική προκείμενη... επαγωγικός συλλογισμός!
Να γράψεις βιβλίο!!!!
το έχω κοιτάξει σε 4 βοηθήματα κ τόσο ξεκάθαρα δεν το λέει κανένα!!!

 Παρατηρήσεις μου:
1, έδωσα συγχαρητήρια στην ''μπάνια'' για την παρατηρητικότητά της, στο να εντοπίσει δηλαδή ότι ο συλλογισμός "Οι Γάλλοι είναι αγενείς. . . κτλ"  πηγαίνει από το γενικό στο ειδικό  (παρότι το βιβλίο έκφραση-έκθεση της τρίτης λυκείου λέει ότι η επαγωγή πηγαίνει από το ειδικό στο γενικό).
- Και ακόμη θερμότερα συγχαρητήρια έδωσα στην ''πέτλες'' γιατί βρήκε ένα πρακτικό τρόπο να ξεχω- ρίζει ορισμένους επαγωγικούς συλλογισμούς από τους παραγωγικούς. (=  4/12/12: Εδώ παρασύρθηκα ανεπίτρεπτα από ενθουσιασμό, γιατί μεταγενέστερα και μετά από προσεκτικότερη ματιά διαπίστωσα ότι η "πέτλες" δεν έχει δίκαιο).
2, Βέβαια ο συλλογισμός "Οι Γάλλοι είναι αγενείς. . . κτλ" στηρίζεται στη γενίκευση, ενώ ο συλλογισμός  ''Ο Γιάννης είναι αναξιόπιστο πρόσωπο κτλ'', στηρίζεται σε αίτιο-αποτέλεσμα και επομένως δεν γενικεύει το συμπέρασμα. *
3, Για τους επαγωγικούς συλλογισμούς με γενίκευση και για τους επαγωγικούς συλλογισμούς με αίτιο-αποτέλεσμα, θα πω ορισμένες σκέψεις, νομίζω χρήσιμες, στο μπλοκ μου Λογική 2 (Logic 2), γι' αυτό θα παρακαλέσω να τις ρίξετε μια ματιά. 
======
* Ο συλλογισμός "οι Γάλλοι είναι αγενείς . . .", για την ακρίβεια είναι παραλογισμός. Για να ξεχωρίζουμε έναν επαγωγικό συλλογισμό από έναν επαγωγικό παραλογισμό, είναι καλό να γνωρίζουμε τι λένε οι ειδικοί, δηλαδή οι φιλόσοφοι, για τους επαγωγικούς παραλογισμούς Βλέπε για το τι λένε οι ειδικοί στο μπλοκ μου:


  • Συλλογισμοί  ή στο μπλοκ μου
  • Λογική 2 (Logic 2) ).

    • ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕς ΠΡΟΣΘΗΚΕς:
    -Προσθήκη 19/5/2012: Ο συλλογισμός "ο Γιάννης είναι αναξιόπιστο πρόσωπο . . . ."  είναι ελλειπτικός παραγωγικός συλλογισμός με υπερβολή. Παρακαλώ να δείτε σχετικά την 14η ανάρτηση σ' αυτό το μπλοκ.(Να σημειώσω ότι η φιλόλογος peltes29 δεν έχει δίκαιο ως προς αυτόν το συλλογισμό, που τον χαρακτηρίζει επαγωγικό, γιατί πλήρης αυτός ο συλλογισμός είναι: "όσοι κλέβουν στο παιχνίδι μονόπολη τους χαρακτηρίζουμε αναξιόπιστους ή σωστότερα ζαβολιάριδες/ ο Γιάννης κλέβει στη μονόπολη/ άρα είναι αναξιόπιστος ή σωστότερα ζαβολιάρης).  

    ΠΡΟΣΘΗΚΗ στις 26//11/011: Διαβάζω σε μπλοκ του φιλόλογου Κ έναν "επαγωγικό" συλλογισμό που το συμπέρασμα, όπως λέει ο Κ, είναι στην αρχή και μετά αναφέρονται οι ειδικές περιπτώσεις (που πηγαίνει με άλλα λόγια από το γενικό στο ειδικό). Ας παρακολουθήσουμε τον συλλογισμό, τα όσα λέει ο Κ και μετά θα σχολιάσω:  
    "Θεσμοί που δοκιμάστηκαν στο παρελθόν επί αιώνες, που καθιερώθηκαν µε αίμα πολύ, έχουν πια διαβρωθεί. Η οικογένεια, που ήταν η ζεστή φωλιά όπου πλάθονταν κι οπλίζονταν ο άνθρωπος, κάθε μέρα γίνεται και πιο σκιώδης. Ο τρόπος ζωής που είχε το παρελθόν κληροδοτήσει από γενιά σε γενιά – τιμιότητα, ντροπή, αξιοπρέπεια και κοινωνική συνεργασία – κινδυνεύει και αναιρείται καθημερινά από την πρακτική της εποχής µας. Το παρελθόν, ως αυθεντία, ως πηγή κανόνων βίου, υποφέρει από δεινή αμφισβήτηση.
    Σχόλια του Κ:  Στην παράγραφο υπάρχει επαγωγικός συλλογισμός. Απλώς το γενικό συμπέρασμα παρατίθεται στην αρχή και έπειτα παρατίθενται οι ειδικές προκείμενες που το διαμόρφωσαν.
    ΣΧΟΛΙΑ ΜΟΥ: Στα σχολικά βιβλία αναφέρεται ως γενικός κανόνας ότι ο επαγωγικός συλλογισμός πηγαίνει από το ειδικό στο γενικό. Πουθενά δεν τονίζεται ότι υπάρχουν εξαιρέσεις. Πώς λοιπόν ένας μαθητής θα τολμήσει να πει ότι ο παραπάνω συλλογισμός είναι επαγωγικός; Άρα τα σχολικά βιβλία πρέπει να διορθωθούν για να αντιμετωπίζουν και τέτοιες περιπτώσεις και να μπορούν οι μαθητές να τις ξεχωρίζουν. Πώς θα γίνει αυτό; μάλλον θα πρέπει τα σχολικά βιβλία να μιλάνε και για τα άλλα κριτήρια που διαχωρίζουν τους επαγωγικούς από τους παραγωγικούς συλλογισμούς, κριτήρια που αναφέρω σε άλλο μπλοκ μου. Πάντως υπάρχει θέμα. > βλέπε την παρακάτω προσθήκη. (*)

    {Προσθήκη  14/12/12: Τι λένε οι ειδικοί για το πως διακρίνουμε αν ένας συλλογισμός είναι παραγωγικός ή επαγωγικός:
    -Δεν παίζει ρόλο αν πηγαίνει ένας συλλογισμός από το γενικό στο ειδικό, αν δηλαδή προηγείται ή έπεται το συμπέρασμα από τις προκείμενες.
    - Ρόλο διαδραματίζουν τα εξής:
    α) αν προστεθεί μια ακόμα προκείμενη: αν αυτή δεν ανατρέπει το συμπέρασμα, τότε έχουμε παραγωγικό συλλογισμό, πχ στο συμπέρασμα ότι βία υπάρχει πάντοτε, όσες προκείμενες και αν προσθέσεις το συμπέρασμα ότι υπάρχει βία παραμένει αναλλοίωτο/ αλώβητο. Ενώ στο συμπέρασμα "οι Γάλλοι είναι αγενείς, αν προσθέσεις ότι "εγώ πήγα στη Γαλλία και οι περισσότεροι με φέρθηκαν με ευγένεια", το συμπέρασμα ότι είναι αγενείς ανατρέπεται= δεν παραμένει αλώβητο. Ή στο συμπέρασμα ότι "η φιλία ενώνει τους λαούς" αν προσθέσεις τη γνώμη πολλών ότι "το συμφέρον ενώνει τους λαούς", το συμπέρασμα ότι η φιλία τους ενώνει περιορίζεται και δεν παραμένει αλώβητο.
    β) Στην παραγωγή από αληθείς προκείμενες προκύπτει αληθές συμπέρασμα, ενώ στην επαγωγή από αληθείς προκείμενες μπορεί να προκύψει λανθασμένο/ψευδές συμπέρασμα. Παραδείγματα: αληθείς προκείμενες για τη βία, αληθές συμπέρασμα, ενώ για τους Γάλλους αληθής προκείμενη, λανθασμένο συμπέρασμα.
    γ) Το συμπέρασμα στην παραγωγή δεν περιέχει νέα γνώση, απλά βεβαιώνει τη γνώση που περιέχεται στις προκείμενες, ενώ το συμπέρασμα στην επαγωγή έστω πιθανολογικά  περιέχει περισσότερη γνώση από εκείνη που περιέχουν οι προκείμενες (= η παραγωγή δεν ενισχύει και δεν προσθέτει περισσότερη  γνώση από όση αναφέρεται στις προκείμενες, ενώ η  επαγωγή ενισχύει τη γνώση προσθέτοντας περισσότερη από όση περιέχεται στις προκείμενες). Παραδείγματα: κάθε προκείμενη για το "βία υπάρχει πάντα" λέει ότι υπήρχε βία στην τάδε εποχή και όλες μαζί ότι υπάρχει βία= παραγωγικός συλλογισμός. Ενώ: "στο χωριό μου το γραμματοκιβώτιο είναι στην πλατεία, στο διπλανό χωριό επίσης, άρα και στην πλατεία του χωριού που βρίσκομαι τώρα θα υπάρχει γραμματοκιβώτιο"= νέα γνώση=  επαγωγικός συλλογισμός.
    δ) Η παραγωγή  βεβαιώνει ενώ η επαγωγή πιθανολογεί: Το "βία υπήρχε πάντα", βεβαιώνει, ενώ "στο χωριό που βρίσκομαι τώρα θα υπάρχει γραμματοκιβώτιο", πιθανολογεί} .

    (*) ΠΑΝΤΩΣ: Σε πολλούς συλλογισμούς είναι δύσκολο να πεις με βεβαιότητα αν είναι παραγωγικοί ή επαγωγικοί.  Έτσι στον συλλογισμό του φιλόλογου Κ που παρέθεσα:  "Θεσμοί που δοκιμάστηκαν στο παρελθόν επί αιώνες  . . . " θέλει πολύ ανάλυση για να αποφανθείς με βεβαιότητα αν είναι παραγωγικός ή επαγωγικός. Τελικά όμως θεωρώ ότι είναι παραγωγικός, γιατί δεν νομίζω ότι υπάρχει προκείμενη που να τη βάλω και να ανατρέψει ή να περιορίσει το συμπέρασμα. Χρησιμοποιώ δηλαδή ένα κλειδί που λένε οι ειδικοί, κλειδί που με βοηθάει να καταλήξω στο τι είδος συλλογισμός είναι αυτός.
    ΠΡΟΣΘΗΚΗ 9/7/2014: Υπάρχουν επαγωγικοί συλλογισμοί που πηγαίνουν από το γενικό στο ειδικό, όπως ο εξής:"Κατηγορικός-επαγωγικός: «οι περισσότεροι λέκτορες δεν είναι εκατομμυριούχοι/ ο Χ είναι ένας τυχαίος λέκτορας»/ συμπέρασμα «το πιο πιθανό είναι ο Χ να μην είναι εκατομμυριούχος». ** Το παράδειγμα από το βιβλίο του πανεπιστημιακού καθηγητή Φ. Β. Καργόπουλου "το πρόβλημα της επαγωγικής λογικής", από το κεφάλαιο: Επαγωγή από όλο σε δείγμα. Το συλλογισμό αυτόν τον ονομάζουν άμεσο ατομικό συμπερασμό'.ΑΡΑ σωστά σήμερα οι ειδικοί λένε ότι το κριτήριο ότι "οι επαγωγικοί πηγαίνουν από το ειδικό στο γενικό" δεν στέκει σε όλες τις περιπτώσεις και σωστά καθορίζουν τα "νέα" τέσσερα κριτήρια διάκρισης επαγωγικών από παραγωγικούς και τανάπαλιν, που είδαμε πιο παραπάνω.
    ======

    Τα ιστολόγιά μου

    Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
    Ετικέτες

    Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 2011

    7) Αναλογικός συλλογισμός και επαγωγικός συλλογισμός με αναλογία


    (6/9/2022 Παράκληση, σχολιάστε τις αναρτήσεις μου είτε θετικά είτε αρνητικά. Θα είναι μια ευπρόσδεκτη ικανοποίηση για την προσπάθεια που κατέβαλα. Ακόμα και οι αρνητικοί σχολιασμοί, θα βοηθούσαν να διορθώσω ορισμένες απόψεις. Ευχαριστώ)

    - Το βιβλίο Έκφραση-Έκθεση στο τρίτο τεύχος, πρέπει να μιλάει κάπου για αναλογικό συλλογισμό και σε άλλη σελίδα για επαγωγικό με αναλογία και να δίνει παραδείγματα για τον ένα και για τον άλλο, χωρίς να καθορίζει αν πρόκειται για το ίδιο είδος συλλογισμού ή για δυο διαφορετικά είδη.
    -Αυτό δημιουργεί πρόβλημα στους φιλόλογους εκπαιδευτικούς, που δέχονται ανάλογες ερωτήσεις από τους μαθητές τους.
    -Σε ένα μπλοκ δυο φιλόλογοι απευθύνουν ερώτημα σε μια συνάδελφό τους που τους απαντάει με το ψευδώνυμο Petles 29 ,  και που είναι προφανώς πιο πεπειραμένη "αν θα μπορούσε να τους ξεδιαλύνει την απορία σε τι διαφέρει ο αναλογικός συλλογισμός από τον επαγωγικό με αναλογία. Γιατί καθώς φαίνεται ούτε το βοηθητικό εγχειρίδιο "για τον καθηγητή" δίνει λύση σ' αυτό το ερώτημα.
    -Η συνάδελφός τους Petles 29  τους απαντά με τα εξής, που πηγάζουν από την πολυετή εμπειρία της: "για να μην παιδεύεστε και ταλαιπωρείτε και τους μαθητές σας, σας λέω υπεύθυνα ότι η διαφορά του αναλογικού συλλογισμού από τον επαγωγικό με αναλογία είναι ότι ο αναλογικός... δεν πέφτει ποτέ στις εξετάσεις!"
    -Σέβομαι απόλυτα την σιβυλλική απάντηση της Petles 29, όπως και την απορία των δυο και όσων άλλων φιλολόγων την έχουν, γιατί οι φιλόλογοι δεν είναι ειδικοί επιστήμονες της Λογικής και γιατί θα έπρεπε το "βοήθημα για τον καθηγητή" να απαντά σε τέτοια ερωτήματα.
    -Το ερώτημα με απασχόλησε και μένα και ανέτρεξα σε όσα λέει ο Παπανούτσος στη Λογική του (εκδόσεις Δωδώνη, επανέκδοση 1985,σελίδα 173) και ο Καργόπουλος στο βιβλίο του "το πρόβλημα της επαγωγικής λογικής" (εκδόσεις Βάνιας 1991, σελίδα 106). Και οι δυο λένε ότι η αναλογία είναι επαγωγικός συλλογισμός. Πουθενά δεν μπερδεύουν τα πράγματα και να πούνε εδώ αναλογία αναλογικός συλλογισμός και εκεί επαγωγικός συλλογισμός με αναλογία. {Και για να χρησιμοποιήσω επί του προκειμένου μιαν αναλογία: πουθενά δεν λένε "στην Ομόνοια της Αθήνας και στην Πλατεία Ομονοίας της Αθήνας", σαν να είναι δυο διαφορετικά σημεία της Αθήνας}.
    - Αυτά θεωρητικά, μέχρι το βιβλίο Έκφραση-Έκθεση να αλλάξει στο σημείο αυτό και να συμπλεύσει με την θεωρία.
    -Μέχρι τότε οι φίλοι φιλόλογοι θα πρέπει να ακολουθούν τη συμβουλή της συναδέλφου τους Petles 29 , συμβουλή που εκτέθηκε παραπάνω. Εκτός αν κάποιος έχει να προτείνει κάτι καλύτερο, οπότε τον παρακαλώ να το σημειώσει στα σχόλια, έστω ως ανώνυμος.
    =======

    Τα ιστολόγιά μου


    Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
    Ετικέτες

    Παρασκευή 26 Αυγούστου 2011

    6) Υπάρχουν επαγωγικοί υποθετικοί, διαζευκτικοί, κατηγορικοί ;

    Ένα άλλο ερώτημα που προβληματίζει τους φιλόλογους (αλλά και όλους μας), είναι αν οι επαγωγικοί διακρίνονται, όπως οι παραγωγικοί, σε κατηγορικούς, σε υποθετικούς και σε διαζευκτικούς. 
    - Η απάντηση είναι καταφατική.

    - Θα δώσω αρχικά ένα παράδειγμα, που νομίζω  ότι είναι αρκετό για να πιστοποιήσει αυτή τη θέση (και στη συνέχεια θα παραθέσω παραδείγματα από βιβλία): 
    Κατηγορικός- επαγωγικός: Ο δράστης μάλλον μπήκε στο σπίτι από το ανατολικό παράθυρο./ Αυτό προκύπτει προς το παρόν από τα στοιχεία.*
    Υποθετικός- επαγωγικός: Αν ο δράστης μπήκε στο σπίτι από το ανατολικό παράθυρο, τότε πρέπει να υπάρχουν ίχνη στο παρτέρι που βρίσκεται κάτω από το παράθυρο.
    Διαζευκτικός- επαγωγικός: Ο δράστης ή μπήκε στο σπίτι από το ανατολικό παράθυρο ή από κάπου αλλού. Από το ανατολικό παράθυρο δεν μπήκε όπως δείχνουν τα στοιχεία. Άρα το πιθανότερο είναι να μπήκε από κάπου αλλού.

    * Ο κατηγορικό- παραγωγικός συλλογισμός είναι ταυτόχρονα και κατηγορηματικός, δηλαδή βεβαιωτικός. Αυτή την ιδιότητα δεν την έχει ο κατηγορικό-επαγωγικός συλλογισμός, γιατί είναι πιθανολογικός.     
    ===============
    ΑΛΛΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
    1) Κατηγορικός-επαγωγικός: «οι περισσότεροι λέκτορες δεν είναι εκατομμυριούχοι/ ο Χ είναι ένας τυχαίος λέκτορας»/ συμπέρασμα «το πιο πιθανό είναι ο Χ να μην είναι εκατομμυριούχος». *
    * Το παράδειγμα από το βιβλίο του πανεπιστημιακού καθηγητή Φ. Β. Καργόπουλου "το πρόβλημα της επαγωγικής λογικής", από το κεφάλαιο: Επαγωγή από όλο σε δείγμα. Το συλλογισμό αυτόν τον ονομάζουν άμεσο ατομικό συμπερασμό'. 
    2) Υποθετικός- επαγωγικός:  Αν από ένα δείγμα που τραβάμε τυχαία από ένα δοχείο γεμάτο σφαιρίδια με τρία χρώματα, τα κόκκινα σφαιρίδια είναι σε ποσοστό Χ/ συνάγουμε το συμπέρασμα ότι ΚΑΤΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ το ποσοστό Χ ισχύει για το σύνολο των σφαιριδίων του δοχείου.**
    ** Το παράδειγμα βασίζεται στα εξής που αναφέρει, με ελεύθερη διατύπωσή μου, το βιβλίο των 9 φιλοσόφων του πανεπιστημίου Πίτσμπουργκ, στη σελίδα 80, στην παράγραφο "επαγωγή με απαρίθμηση'': Υποθέστε ότι έχουμε ένα μεγάλο δοχείο που περιέχει ένα ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό σφαιριδίων, για τα οποία γνωρίζουμε από πριν ότι μπορεί να είναι ή κόκκινα ή κίτρινα ή μπλε, χωρίς να ξέρουμε εκ των προτέρων ποια είναι η αναλογία των σφαιριδίων κάθε χρώματος. Προσπαθούμε να μάθουμε ποια είναι η σύνθεση του πληθυσμού από άποψη χρώματος τραβώντας τυχαία ΔΕΙΓΜΑΤΑ και παρατηρώντας το χρώμα τους. Υποθέστε τώρα, ότι . .  αποσπούμε ένα δείγμα σφαιριδίων από τα οποία ποσοστό Χ είναι κόκκινα. Ένα συλλογισμό που μπορούμε να κάνουμε είναι ο εξής: Αν το ποσοστό Χ σφαιριδίων του δείγματος είναι κόκκινα, μπορούμε να συνάγουμε το συμπέρασμα  ότι το ποσοστό Χ ισχύει κατά προσέγγιση για το σύνολο των σφαιριδίων που περιέχονται μέσα στο δοχείο.  
    Η μέθοδος αυτή αν χρησιμοποιηθεί σε όλο και μεγαλύτερα δείγματα, οφείλει τελικά να δώσει συμπεράσματα που θα είναι κατά προσέγγιση σωστά.  
    -Σχόλιό μου, πρόσθετο: Εδώ το βιβλίο των 9 φιλοσόφων, μάς δίνει ένα είδος συλλογισμού, επομένως και παραγράφου, που τον ονομάζει "με απαρίθμηση". Αυτή η παράγραφος με απαρίθμηση είναι με επαγωγικό υποθετικό συλλογισμό. (Τον τύπο αυτό παραγράφου, στο μπλοκ που παραθέτω τα είδη των αποδεικτικών παραγράφων, τον ονομάζω ''αριθμητικό τύπο''. Το παράδειγμα που δίνω εκεί είναι με παραγωγικό κατηγορικό συλλογισμό).

    3) Διαζευκτικός επαγωγικός συλλογισμός :
    Τύπος: «είτε (Ι) είτε (ΝΣΩ)/ Αν όχι –(Ι) τότε όχι-(ΝΣΩ)/ (Ι).
    Παράδειγμα με βάση τον τύπο: «είτε (1) η κβαντομηχανική περιγραφή της πραγματικότητας που παρέχεται από την κυματοσυνάρτηση δεν είναι πλήρης, είτε (2) όταν δεν αντιμετατίθενται οι τελεστές που αντιστοιχούν σε δυο φυσικά μεγέθη, τότε αυτά τα φυσικά μεγέθη δεν μπορούν να είναι ταυτοχρόνως πραγματικά».
     =από τη σελίδα 347 του βιβλίου των εννέα φιλοσόφων του Πανεπιστημίου Πίτσμπουργκ.
    Σχόλιο: το παράδειγμα βέβαια δεν μπορούμε να το κατανοήσουμε. Το κατανοούν μόνον οι επιστήμονες της φυσικής. Δείχνει όμως ότι όντως υπάρχει επαγωγικό-διαζευκτικός συλλογισμός.
    =========

    Τα ιστολόγιά μου



    Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
    Ετικέτες
    Εγγραφή σε: Αναρτήσεις (Atom)