Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2011

12) Λανθασμένοι συλλογισμοί ως άσκηση


Θα παραθέσω ένα συλλογισμό που τέθηκε από τον φιλόλογο Κ στο μπλοκ του, ως άσκηση για μαθητές, όπως και την απάντηση που δίνει ο Κ στο ερώτημα ποια συλλογιστική πορεία ακολουθεί ο συλλογισμός αυτός. Στο τέλος θα γράψω τα σχόλιά μου.
-Ο συλλογισμός:
Το ξεκίνημα του 21ου αιώνα μας φέρνει αντιμέτωπους με ποικίλα προβλήματα, την έκταση και τις συνέπειες των οποίων είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς. Το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα επεφύλαξε πολλές εκπλήξεις στο χώρο της ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών και στην πρόοδο της επιστήμης. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και της γνώσης έχει επιφέρει θεαματικές αλλαγές στην κοινωνική δομή και οργάνωση πολλών κρατών. Η «κοινωνία της πληροφορίας» κατέστησε αναγκαίο τον επαναπροσδιορισμό των μεθόδων και των τεχνικών της εργασίας και έθεσε σε νέα βάση το θέμα κατάκτησης της γνώσης. Σήμερα δεν έχει τόσο αξία η γνώση αυτή καθεαυτή, αφού εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς και παλιώνει προτού καν γίνει κτήμα των πολλών.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ του φιλόλογου Κ: Ο συλλογισμός στην παράγραφο είναι παραγωγικός, διότι στη θεματική περίοδο μιλάει γενικά για ποικίλα προβλήματα και εκπλήξεις και αλλαγές του 21 ου αιώνα και έπειτα καταλήγει στο ειδικό συμπέρασμα ότι σήμερα δεν έχει τόσο αξία η γνώση αυτή καθεαυτή.

ΣΧΟΛΙΑ ΜΟΥ: Δεν θα εξετάσω εδώ αν ο συλλογισμός είναι επαγωγικός ή παραγωγικός. Εκείνο που θα σχολιάσω είναι ότι 1) Άλλο είναι το θέμα του συλλογισμού και αλλού καταλήγει. Το θέμα είναι το ξεκίνημα του 21 αιώνα και το τι κληρονόμησε από τον 20 αιώνα. Καταλήγει όμως σε άσχετο με αυτά συμπέρασμα, άρα ο συγγραφέας αυτού του κειμένου, αυτής της παραγράφου παραβιάζει τον κανόνα ότι στην παράγραφο δεν ξεφεύγουμε  από το θέμα  και δεν πηδάμε σε άλλο θέμα (εδώ πηδάει στο θέμα "σήμερα η γνώση δεν έχει τόση αξία η γνώση αυτή καθεαυτή" για το οποίο θέμα, για την αξία δηλαδή της γνώσης, στα προηγούμενα δεν μας είπε τίποτα). 2) Το συμπέρασμα αυτό δεν είναι συμπέρασμα αλλά παραδοξολογία !!!. Υπάρχει κανένας που να υποστηρίζει ότι η γνώση δεν έχει αξία αυτή καθαυτή" έστω και αν πλουτίζεται καθημερινά με νεότερη γνώση ;
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Μπορεί ένας συγγραφέας, και καλός να είναι, να κάνει λάθος σε ένα συλλογισμό του. Σωστό είναι να μη διαλέξουμε το κείμενό του για να το βάλουμε ως άσκηση στους μαθητές.
=======

Τα ιστολόγιά μου



Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Ετικέτες

Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2011

11) Λανθασμένες ερωτήσεις σε μαθητές


-Στην παρούσα ανάρτηση θέλω να μου επιτρέψετε να επισημάνω ότι ορισμένες ασκήσεις που τίθενται στους μαθητές δεν είναι και τόσο καλά διατυπωμένες.

-Αφορμή παίρνω από την παρακάτω άσκηση και την ερώτηση που την ακολουθεί: 

Όσοι δεν εργάζονται είναι τεμπέληδες.
Ο γείτονάς μας δεν εργάζεται.
Άρα: ο γείτονάς μας είναι τεμπέλης.

Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται ο παραπάνω συλλογισμός; και γιατί;

-Σχόλιό μου: Είτε ο συλλογισμός, είτε η ερώτηση δεν είναι καλά διατυπωμένα. Γιατί το να μην εργάζεσαι δεν σημαίνει ότι οπωσδήποτε είσαι και τεμπέλης. Μπορεί να συντρέχουν άλλοι λόγοι: Πχ μπορεί να σου δίνουν δουλειά κατώτερη από τα προσόντα σου και να ελπίζεις ότι θα βρεις καλύτερη, ή ότι δεν βρίσκεις δουλειά γιατί δεν είσαι αρτιμελής, ή να μη βρίσκεις οποιαδήποτε δουλειά παρότι είσαι αρτιμελής και πρόθυμος να εργαστείς. Επομένως:

Α) Αν τεθεί ο συλλογισμός όπως παραπάνω, τότε πρέπει να διατυπωθεί διαφορετικά η ερώτηση, πχ:   -"υπό την προϋπόθεση ότι δεν συντρέχουν λόγοι να μην εργαστεί ο γείτονάς μας, με ποιο τρόπο αναπτύσσεται ο συλλογισμός και γιατί".
-  Ή "υπό τηνπροϋπόθεση ότι ο μόνος λόγος που δεν εργάζεται ο γείτονας είναι ότι δεν θέλει να εργαστεί, με ποιο τρόπο αναπτύσσεται ο συλλογισμός και γιατί".

Β) Ο συλλογισμός ίσως θα έπρεπε να τεθεί αλλιώς, πχ: 
-" Όσοι δεν εργάζονται παρότι είναι ικανοί προς εργασία και παρότι τους προσφέρουν δουλειά ανάλογη με τα προσόντα τους είναι τεμπέληδες// ο γείτονάς μας που και αρτιμελής είναι και που του προσφέρουν δουλειά ανάλογη με τα προσόντα του,  δεν εργάζεται// άρα γείτονάς μας είναι τεμπέλης. - Ή "Όσοι δεν θέλουν να εργαστούν είναι τεμπέληδες/ ο γείτονας μας δεν θέλει να εργαστεί/ άρα είναι τεμπέλης".
Και μετά να τεθεί η ερώτηση: "με ποιο τρόπο αναπτύσσεται ο συλλογισμός και γιατί".
======

Τα ιστολόγιά μου



Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Ετικέτες

Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2011

10) Αναλογία και παρομοίωση


-Στην προηγούμενη ανάρτηση είδαμε μια παράγραφο όπου η λέξη αναλογία που υπάρχει στην πρώτη της πρόταση μάς δυσκολεύει στην ανάλυσή της. Και είπαμε ότι αν παραλείψουμε τη λέξη αναλογία, τότε φαίνεται καθαρά ότι έχουμε παρομοίωση και ότι η παράγραφος υπάγεται στον περιγραφικό λόγο. Και συμπέρανα ότι η παρομοίωση μάς οδηγεί σε περιγραφικό λόγο.

-Αμέσως μετά, διάβασα στο μπλοκ του φιλόλογου Panos κάτι αντίστροφο: μια παράγραφο που ξεκινάει με παρομοίωση και καταλήγει σε συμπέρασμα, παράγραφο επομένως του αποδεικτικού λόγου (ή του συγγενικού του λόγου πειθούς). Μάλιστα ό φιλόλογος Panos ονομάζει την παράγραφο με αναλογία, παρότι πουθενά δεν αναφέρεται η λέξη αναλογία.
-Η παράγραφος είναι η εξής:
   «Όπως τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και το τσιγάρο δημιουργούν εθισμό στο χρήστη, έτσι και η τηλεόραση μπορεί να γίνει επικίνδυνη συνήθεια...».
- Την ανέλυσα και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ναι μεν η παράγραφος φαινομενικά ξεκινάει από την παρομοίωση, αλλά στην ουσία ξεκινάει από αναλογία που αποκρύπτεται. Δηλαδή κατά τη γνώμη μου η παράγραφος ουσιαστικά έχει ως εξής :
  "Η τηλεόραση μοιάζει με τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και το τσιγάρο. Όπως τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και το τσιγάρο δημιουργούν εθισμό στον χρήστη, έτσι και η τηλεόραση μπορεί να γίνει επικίνδυνη συνήθεια".

ΣΧΟΛΙΑ:
1) Στην αρχή θα πω κάτι παρακινδυνευμένο: Η αναλογία παρουσιάζεται εδώ με ένα τρόπο που μοιάζει το ενθύμημα. Όπως στο ενθύμημα αποκρύπτεται η μείζονα προκείμενη, έτσι και εδώ.
2) Δεν είναι όλα τα μικροκείμενα που αναφέρουν τη λέξη αναλογία, όπως είπαμε και στην προηγούμενη ανάρτηση, αναλογίες. Μπορεί να είναι όπως είδαμε εκεί με παρομοίωση που δεν οδηγεί σε συμπέρασμα, αλλά σε περιγραφή.
3) Δεν είναι όλα τα μικροκείμενα που ξεκινάνε με παρομοίωση, με παρομοίωση αλλά πιθανόν να είναι με αναλογία που υπονοείται. Οπότε πιθανόν να έχουμε "αναλογικό" ενθύμημα. Όπως έχουμε κατηγορικό ενθύμημα, πχ : ο Σωκράτης ήταν θνητός, γιατί ήταν άνθρωπος (όπου αποκρύπτεται η μείζονα: όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί).
=======

Τα ιστολόγιά μου



Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Ετικέτες
Εγγραφή σε: Αναρτήσεις (Atom)