Παρασκευή 22 Απριλίου 2011

3) Προβλήματα γύρω από τον συλλογισμό


-Θα αναφέρω μερικά προβλήματα που ανακύπτουν γύρω από το συλλογισμό (από το συλλογισμό που περικλείεται μέσα σε μια παράγραφο).

1-Το πρόβλημα από τη μη ύπαρξη στο συλλογισμό διαρθρωτικών λέξεων :
-Είναι απαραίτητο και υποχρεωτικό σε ένα συλλογισμό να βάζουμε διαρθρωτικές λέξεις που να σηματοδοτούν ότι εκεί έχουμε συλλογισμό (δείκτες τις ονομάζουν οι φιλόλογοι που έχω υπόψη μου, αυτές τις διαρθρωτικές λέξεις); Δηλαδή λέξεις όπως : επειδή, γιατί, άρα και παρόμοιες. Η απάντηση που δίνουν οι ίδιο αυτοί φιλόλογοι είναι ότι δεν είναι απαραίτητο και υποχρεωτικό, αλλά οπωσδήποτε όταν υπάρχουν βοηθάνε τον αναγνώστη μιας παραγράφου να αντιληφθεί αμέσως ότι εκεί έχουμε συλλογισμό, και να διακρίνει τις προκείμενες (τις αποδεικτικές προτάσεις) και το συμπέρασμα.*

2)-Προβλήματα δημιουργεί και εάν ένας συλλογισμός είναι παραγωγικός ή επαγωγικός :
- Συνήθως, θα έλεγα, εκτός από τα μαθηματικά και συγκεκριμένα εκτός από την Ευκλείδεια Γεωμετρία όπου έχουμε παραγωγικούς συλλογισμούς [δηλαδή θεώρημα, που στην ουσία είναι θεματική πρόταση, αποδεικτικές προτάσεις βέβαιες για τη σωστότητά τους από προηγούμενα θεωρήματα και συμπέρασμα παρόμοιο με τη θεματική πρόταση/θεώρημα], στα άλλα θέματα και ιδίως ηθικής, δικαίου, συμπεριφοράς, κλπ, έχουμε μάλλον επαγωγικούς συλλογισμούς. Συγκεντρώνουμε γνώσεις από την εμπειρία και από τα διαβάσματά μας και καταλήγουμε σε ένα συμπέρασμα, πιθανό όμως και όχι βέβαιο. Άρα τότε κάνουμε (ή όταν διαβάζουμε μια παράγραφο, τότε βρίσκουμε εκεί) επαγωγικό συλλογισμό.

- Παραγωγικούς συλλογισμούς χρησιμοποιούμε και για πολλά θέματα φυσικής, χημείας και άλλων θετικών επιστημών, για θέματα όμως που έχουνε διερευνηθεί, οπότε έχουμε βέβαιες αποδεικτικές και βέβαιο συμπέρασμα . (Αντίθετα για θέματα που διερευνώνται ή θα διερευνηθούν έχουμε κυρίως επαγωγικούς συλλογισμούς **).
-Επίσης σε παραγωγικούς συλλογισμούς καταλήγουμε και για πολλά θέματα Ιστορίας, όταν η ιστορία μάς δίνει αδιάψευστα στοιχεία για ένα θέμα (πχ βία υπήρχε πάντα, στο σπήλαιο των Πετραλώνων κατοικούσε άνθρωπος από την παλαιολιθική εποχή, ο Κομφούκιος έζησε στην Κίνα το 551-479, ο Πρωταγόρας ανέπτυξε στην αρχαιότητα θεωρία για τις ποινές, ο Βολτέρος είπε πολλά ρητά και αποφθέγματα, ο Καρλ Μαρξ έγραψε το Κεφάλαιο κλπ, κλπ), ενώ για άλλα θέματα ακόμα οι συλλογισμοί είναι επαγωγικοί, πιθανολογικοί (πχ ο Μέγας Αλέξανδρος μάλλον θάφτηκε στην Αίγυπτο, ο πρώτος άνθρωπος μάλλον έζησε στην Αφρική).
-Παραγωγικούς συλλογισμούς χρησιμοποιούμε εξάλλου σε μια κοινωνία και όταν εφαρμόζουμε κανόνες ηθικής και δικαίου που για τη συγκεκριμένη κοινωνία είναι αξιώματα: Πχ "Η μωαμεθανή πρέπει να φοράει μπούργκα, αυτή η μωαμεθανή δεν φοράει μπούργκα όπως μας βεβαιώνουν οι μάρτυρες, άρα πρέπει να τιμωρηθεί" ή "όποιος δεν πληρώνει φόρους στις ΗΠΑ τιμωρείται με αυτήν ή εκείνη την ποινή/ από τον έλεγχο αποδείχθηκε ότι ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ ελληνοαμερικανός Σπύρος Άγκνιου δεν πλήρωσε φόρους/ άρα εκπίπτει από το αξίωμά του", κλπ, κλπ.

(Προσθήκη 6/6/2011: Για τους παραγωγικούς και επαγωγικούς συλλογισμούς βλέπε εκτενέστερα στο μπλοκ Λογική 2 (Logic 2).
====
-* Εκείνο που θέλω να προσθέσω είναι ότι πολλές φορές οι συγγραφείς μιας παραγράφου μη βάζοντας δείκτες, απελευθερώνονται από την τυπικότητα και το φορμαλισμό και κάνουν έτσι τη διατύπωσή τους να ρέει πιο άνετη και γλαφυρή. Άσχετο αν μετά οι αναλυτές των παραγράφων τους θα έχουν ένα δύσκολο έργο, να βρουν δηλαδή ποιες είναι οι προκείμενες ή ποιο είναι το συμπέρασμα. Αυτή εξάλλου η διαφορά στη διατύπωση ξεχωρίζει ένα μαθηματικό κείμενο (όπου επικρατεί αυστηρή τυπικότητα) από ένα κείμενο μη μαθηματικό (όπου η διατύπωση είναι πιο ελεύθερη).
-* * Οι επιστήμονες των θετικών ιδίως επιστημών, αναγνωρίζουν ότι εκείνοι που προάγουν την επιστήμη είναι οι επαγωγικοί συλλογισμοί. (Φίλιππος Β. Καργόπουλος, Το πρόβλημα της επαγωγικής λογικής, 1991, εκδόσεις ‘Βάνιας’).
=======

Τα ιστολόγιά μου

Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)