Παρασκευή 26 Αυγούστου 2011

6) Υπάρχουν επαγωγικοί υποθετικοί, διαζευκτικοί, κατηγορικοί ;

Ένα άλλο ερώτημα που προβληματίζει τους φιλόλογους (αλλά και όλους μας), είναι αν οι επαγωγικοί διακρίνονται, όπως οι παραγωγικοί, σε κατηγορικούς, σε υποθετικούς και σε διαζευκτικούς. 
- Η απάντηση είναι καταφατική.

- Θα δώσω αρχικά ένα παράδειγμα, που νομίζω  ότι είναι αρκετό για να πιστοποιήσει αυτή τη θέση (και στη συνέχεια θα παραθέσω παραδείγματα από βιβλία): 
Κατηγορικός- επαγωγικός: Ο δράστης μάλλον μπήκε στο σπίτι από το ανατολικό παράθυρο./ Αυτό προκύπτει προς το παρόν από τα στοιχεία.*
Υποθετικός- επαγωγικός: Αν ο δράστης μπήκε στο σπίτι από το ανατολικό παράθυρο, τότε πρέπει να υπάρχουν ίχνη στο παρτέρι που βρίσκεται κάτω από το παράθυρο.
Διαζευκτικός- επαγωγικός: Ο δράστης ή μπήκε στο σπίτι από το ανατολικό παράθυρο ή από κάπου αλλού. Από το ανατολικό παράθυρο δεν μπήκε όπως δείχνουν τα στοιχεία. Άρα το πιθανότερο είναι να μπήκε από κάπου αλλού.

* Ο κατηγορικό- παραγωγικός συλλογισμός είναι ταυτόχρονα και κατηγορηματικός, δηλαδή βεβαιωτικός. Αυτή την ιδιότητα δεν την έχει ο κατηγορικό-επαγωγικός συλλογισμός, γιατί είναι πιθανολογικός.     
===============
ΑΛΛΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
1) Κατηγορικός-επαγωγικός: «οι περισσότεροι λέκτορες δεν είναι εκατομμυριούχοι/ ο Χ είναι ένας τυχαίος λέκτορας»/ συμπέρασμα «το πιο πιθανό είναι ο Χ να μην είναι εκατομμυριούχος». *
* Το παράδειγμα από το βιβλίο του πανεπιστημιακού καθηγητή Φ. Β. Καργόπουλου "το πρόβλημα της επαγωγικής λογικής", από το κεφάλαιο: Επαγωγή από όλο σε δείγμα. Το συλλογισμό αυτόν τον ονομάζουν άμεσο ατομικό συμπερασμό'. 
2) Υποθετικός- επαγωγικός:  Αν από ένα δείγμα που τραβάμε τυχαία από ένα δοχείο γεμάτο σφαιρίδια με τρία χρώματα, τα κόκκινα σφαιρίδια είναι σε ποσοστό Χ/ συνάγουμε το συμπέρασμα ότι ΚΑΤΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ το ποσοστό Χ ισχύει για το σύνολο των σφαιριδίων του δοχείου.**
** Το παράδειγμα βασίζεται στα εξής που αναφέρει, με ελεύθερη διατύπωσή μου, το βιβλίο των 9 φιλοσόφων του πανεπιστημίου Πίτσμπουργκ, στη σελίδα 80, στην παράγραφο "επαγωγή με απαρίθμηση'': Υποθέστε ότι έχουμε ένα μεγάλο δοχείο που περιέχει ένα ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό σφαιριδίων, για τα οποία γνωρίζουμε από πριν ότι μπορεί να είναι ή κόκκινα ή κίτρινα ή μπλε, χωρίς να ξέρουμε εκ των προτέρων ποια είναι η αναλογία των σφαιριδίων κάθε χρώματος. Προσπαθούμε να μάθουμε ποια είναι η σύνθεση του πληθυσμού από άποψη χρώματος τραβώντας τυχαία ΔΕΙΓΜΑΤΑ και παρατηρώντας το χρώμα τους. Υποθέστε τώρα, ότι . .  αποσπούμε ένα δείγμα σφαιριδίων από τα οποία ποσοστό Χ είναι κόκκινα. Ένα συλλογισμό που μπορούμε να κάνουμε είναι ο εξής: Αν το ποσοστό Χ σφαιριδίων του δείγματος είναι κόκκινα, μπορούμε να συνάγουμε το συμπέρασμα  ότι το ποσοστό Χ ισχύει κατά προσέγγιση για το σύνολο των σφαιριδίων που περιέχονται μέσα στο δοχείο.  
Η μέθοδος αυτή αν χρησιμοποιηθεί σε όλο και μεγαλύτερα δείγματα, οφείλει τελικά να δώσει συμπεράσματα που θα είναι κατά προσέγγιση σωστά.  
-Σχόλιό μου, πρόσθετο: Εδώ το βιβλίο των 9 φιλοσόφων, μάς δίνει ένα είδος συλλογισμού, επομένως και παραγράφου, που τον ονομάζει "με απαρίθμηση". Αυτή η παράγραφος με απαρίθμηση είναι με επαγωγικό υποθετικό συλλογισμό. (Τον τύπο αυτό παραγράφου, στο μπλοκ που παραθέτω τα είδη των αποδεικτικών παραγράφων, τον ονομάζω ''αριθμητικό τύπο''. Το παράδειγμα που δίνω εκεί είναι με παραγωγικό κατηγορικό συλλογισμό).

3) Διαζευκτικός επαγωγικός συλλογισμός :
Τύπος: «είτε (Ι) είτε (ΝΣΩ)/ Αν όχι –(Ι) τότε όχι-(ΝΣΩ)/ (Ι).
Παράδειγμα με βάση τον τύπο: «είτε (1) η κβαντομηχανική περιγραφή της πραγματικότητας που παρέχεται από την κυματοσυνάρτηση δεν είναι πλήρης, είτε (2) όταν δεν αντιμετατίθενται οι τελεστές που αντιστοιχούν σε δυο φυσικά μεγέθη, τότε αυτά τα φυσικά μεγέθη δεν μπορούν να είναι ταυτοχρόνως πραγματικά».
 =από τη σελίδα 347 του βιβλίου των εννέα φιλοσόφων του Πανεπιστημίου Πίτσμπουργκ.
Σχόλιο: το παράδειγμα βέβαια δεν μπορούμε να το κατανοήσουμε. Το κατανοούν μόνον οι επιστήμονες της φυσικής. Δείχνει όμως ότι όντως υπάρχει επαγωγικό-διαζευκτικός συλλογισμός.
=========

Τα ιστολόγιά μου



Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Ετικέτες
Εγγραφή σε: Αναρτήσεις (Atom)