Τρίτη 12 Αυγούστου 2014

20) Αναλογικός συλλογισμός

-Επειδή πολύ με προβλημάτισε ο αναλογικός συλλογισμός, τον μελετησα και πάλι και κατέληξα σε ορισμένα πορίσματα που απαντούν όπως πιστεύω σε πολλά ερωτήματα. Τα παραθέτω:
 -Στον τομέα του συλλογισμού αναλογία σημαίνει ή α) ότι συγκρίνουμε δυο όμοια πράγματα (πρόσωπα, αντικείμενα, καταστάσεις, γεγονότα, κλπ) και βγάζουμε συμπέρασμα ότι το δεύτερο θα έχει πιθανόν και μια ακόμα ιδιότητα που δεν την έχει αλλά την έχει το πρώτο, ή β) ότι συγκρίνουμε δυο πράγματα που έχουν πολλές κοινές ιδιότητες και χαρακτηριστικά και βγάζουμε το συμπέρασμα ότι το ένα πράγμα είναι σαν το άλλο.
 - Έχουμε δηλαδή, ως προς το τι συμπεραίνουμε, δυο είδη αναλογίας (σωστότερα αναλογικού συλλογισμού), Στην πρώτη περίπτωση κυριολεκτική αναλογία, ενώ στη δεύτερη μεταφορική. Και στις δυο περιπτώσεις καταλήγουμε σε πιθανολογικό συμπέρασμα. - Μόνο όμως η κυριολεκτική αναλογία έχει συμπέρασμα χρήσιμο για παραπέρα έρευνα, ενώ το συμπέρασμα της μεταφορικής αναλογίας είναι πάντοτε το ίδιο, τελειώνει στο ότι το ένα πράγμα είναι σαν το άλλο και δεν μας χρησιμεύει σε παραπέρα έρευνα, άσχετα αν μας ενημερώνει και μας κατατοπίζει για κάτι, ή ακόμα και μας συμβουλεύει.
 Ι) Οι μεταφορικοί αναλογικοί συλλογισμοί: -@ Ο τύπος του μεταφορικού αναλογικού συλλογισμού είναι: - Το α έχει τις ιδιότητες 1, 2, 3, . ./ Τις ίδιες ιδιότητες έχει και το β/ Άρα το β εί-ναι σαν το α (εδώ μάλιστα υπάρχει και αντιστροφή= άρα το α είναι σαν το β). Παράδειγμα: «Το ποδόσφαιρο μάς διδάσκει την προσπάθεια, την τόλμη, την επιμονή για επιτυχές αποτέλεσμα. Τα ίδια μάς διδάσκει και η ζωή. Άρα το ποδόσφαιρο εί-ναι μάλλον σαν τη ζωή». = μεταφορική αναλογία. ΣΧΟΛΙΑ: 1) Στην μεταφορική αναλογία παραθέτουμε τις όμοιες ιδιότητες που έχουν δυο ανόμοια «πράγματα» και καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το ένα πράγμα είναι σαν το άλλο. 2) Κάθε μεταφορική αναλογία καταλήγει σε συμπέρασμα του τύπου «αυτό είναι σαν εκείνο ή το α είναι σαν το β». 2) Η μεταφορική αναλογία μας βοηθάει να κατανοήσουμε καλύτερα κάποιες ιδιότητες του α ή του β «πράγματος». 3) Η μεταφορική αναλογία τελειώνει στο συμπέρασμα, ο ρόλος της τελειώνει εκεί, δεν μας ωθεί δηλαδή σε παραπέρα έρευνα, ούτε χρησιμοποιείται για πρόβλεψη, σε αντίθεση με την κυριολεκτική αναλογία που μας ωθεί, που μας σπρώχνει σε παραπέρα έρευνα ή μας βοηθάει σε πρόβλεψη.
 ΙΙ) - @ Ο τύπος του κυριολεκτικού αναλογικού συλλογισμού είναι: 1) "Τα α και β έχουν κοινή ιδιότητα Ι / το α έχει επί πλέον και την ιδιότητα Ι Ι, άρα είναι πιθανό το β να έχει και την ιδιότητα Ι Ι. 2) ‘’Τα α, β, γ και το Δ έχουν τις ιδιότητες Ι και Ι Ι -Τα α, β, γ έχουν την ιδιότητα Ι Ι Ι. -Άρα (ή γι' αυτό), είναι πιθανό και το Δ να έχει την ιδιότητα Ι Ι Ι.
 3) -@ Πάντως όπως θα δούμε παρακάτω, ο κυριολεκτικός αναλογικός συλλογισμός μπορεί να διατυπωθεί και με άλλον τύπο συλλογισμού, ή και ως ενθύμημα. - Παράδειγμα για τον κυριολεκτικό αναλογικό συλλογισμό: «Στο χωριό μου υπάρχει στην πλατεία βρύση. Άρα πιθανόν να υπάρχει βρύση και στην πλατεία του χωριού που βρίσκομαι τώρα». = κυριολεκτική αναλο-γία γιατί συγκρίνει, ως προς την ομοιότητά τους, χωριό με χωριό. ΣΧΟΛΙΟ: Ο συλλογισμός γίνηκε για να ερευνήσουμε «αν στο χωριό που βρίσκομαι τώρα υπάρχει βρύση», μας βοηθάει να προβλέψουμε. -Το ίδιο συμβαίνει και με τον συλλογισμό «στη γη υπάρχει ζωή γιατί υπάρχει νερό/ εάν υπάρχει και στον πλανήτη Άρη νερό, μάλλον θα υπάρχει και εκεί ζωή» > εδώ συγκρίνουμε δυο όμοια πράγματα, δυο πλανήτες, και ερευνούμε την υπόθεση ότι μπορεί και γιατί μπορεί να υπάρχει ζωή στον Άρη= κάνουμε μια πρόβλεψη.
 - Ως προς το βαθμό πιθανότητας να ισχύει το συμπέρασμα, οι αναλογικοί συλλογισμοί, ιδίως οι κυριολεκτικοί, χωρίζονται σε ασθενείς και σε ισχυρούς. Ασθενείς αναλογίες Ασθενείς αναλογικοί συλλογισμοί θεωρούνται εκείνοι που το συμπέρασμά τους έχει μικρό σχετικά ποσοστό πιθανότητας να είναι σωστό, να επαληθευτεί. -Τα παράδειγμα με το χωρίο είναι ασθενής αναλογία.
 -Ισχυρές αναλογίες Ισχυρές αναλογίες (που η πιθανότητα δηλαδή το συμπέρασμά τους να βγει σωστό είναι μεγάλη) κρίνονται αυτές που στηρίζονται και σε κάποιες άλλες, μη ρητά αναφερόμενες, αλλά σημαντικές προκείμενες, πχ: 1) «Τα προβλήματα που παρουσιάζει το αυτοκίνητό σου πρέπει να προέρχονται από το ηλεκτρικό τους σύστημα, γιατί τα ίδια προβλήματα παρουσίασε και το δικό μου», είναι ισχυρός επαγωγικός αν στηρίζεται στις μη αναφερόμενες προκείμενες ότι «το δικό σου αυτοκίνητο είναι σαν το δικό μου, της ίδιας μάρκας, μοντέλου και της ίδιας χρονιάς». 2) «Ο Γιώργος, ο πατέρας του, ο θείος του και ο παππούς του τρώνε μόνο κρέας και τηγανητά φαγητά./ Ο πατέρας του Γιώργου, ο θείος του και ο παπ-πούς του υπέφεραν από γαστρίτιδα μετά τα τριάντα. / Είναι πιθανό λοιπόν να υποφέρει και ο Γιώργος από γαστρίτιδα μετά τα τριάντα. = κυριολεκτική ανα-λογία. = Στο συλλογισμό αυτό υποβόσκει ως προκείμενη η αίτια της κληρονομικότητας. -Ισχυρές αναλογίες γίνονται τόσο για ζητήματα γύρω από αντικείμενα που έχει κατασκευάσει ο άνθρωπος (πχ για ζητήματα αυτοκινήτων, ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας κλπ) όσο και για φυσικά και κοινωνικά θέματα.
 -Αναλογία με συνήθη συλλογισμό Παράδειγμα αναλογίας με άλλη μορφή συλλογισμού (κείμενο από τα φροντιστήρια Καίσαρη, επιμέλεια της φιλολόγου Έλλης Θεοδωράτου) και σχόλιά μου: «Το Διαδίκτυο έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει μια δύναμη εκδημοκρατισμού, όπως ακριβώς και ο Τύπος. Βασικές λειτουργίες του τύπου είναι να πληροφορεί και να διαπαιδαγωγεί πολιτικά το κοινό. Αυτό επιτυγχάνεται με την ενημέρωση πάνω στα μεγάλα προβλήματα της επικαιρότητας και με την παράθεση και ερμηνεία των απόψεων κάθε κόμματος και κοινωνικής ομάδας. Εξάλλου ο τύπος αποτελεί βήμα διαλόγου, αφού ο αναγνώστης μπορεί να προβάλλει τη δική του άποψη. Με ανάλογο τρόπο λειτουργεί το Διαδίκτυο, που προσφέρει παρόμοιες δυνατότητες στους χρήστες του. Και στις δυο, λοι-πόν, περιπτώσεις, η δημοκρατία ενισχύεται μέσω της πληροφόρησης και της ανταλλαγής απόψεων». ΣΧΟΛΙΑ: 1) Εδώ έχουμε ισχυρή αναλογία για την επιρροή προς εκδημοκρατισμό που μπορούν να ασκήσουν στον άνθρωπο δυο ανθρώπινα επιτεύγματα (τύπος-διαδίκτυο) και ο αναλογικός συλλογισμός διατυπώνεται ως κατηγορι-κός συλλογισμός, και πιο συγκεκριμένα ως γεωμετρικό επιχείρημα (συμπέρα-σμα/ προκείμενες/ επανάληψη του συμπεράσματος). 2) Έχουμε δηλαδή πα-ρουσίαση της αναλογίας με άλλο τύπο συλλογισμό, ή μπορούμε να πούμε συνδυασμό αναλογικού και άλλου τύπου συλλογισμού.
-Αναλογικό ενθύμημα Ο αναλογικός συλλογισμός μπορεί να εμφανιστεί και με τη μορφή ενθυμήματος (αναλογικό ενθύμημα). Παράδειγμα και σχόλια: - «Όπως τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και το τσιγάρο δημιουργούν εθισμό στο χρήστη, έτσι και η τηλεόραση μπορεί να γίνει επικίνδυνη συνήθεια...». ΣΧΟΛΙΑ: - Ο συλλογισμός (η παράγραφος) ξεκινάει με παρομοίωση, ενώ παραλείπεται η μείζονα προκείμενη «η τηλεόραση μοιάζει με τα ναρκωτικά, το αλκοόλ κα το τσιγάρο». Αν τη βάλουμε στο κείμενο, τότε φαίνεται καθαρά ότι έχουμε αναλογία : «Η τηλεόραση μοιάζει με τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και το τσιγάρο. Όπως τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και το τσιγάρο δημιουργούν εθισμό στο χρήστη, έτσι και η τηλεόραση μπορεί να γίνει επικίνδυνη συνήθεια». -Η αναλογία παρουσιάζεται εδώ με ένα τρόπο που μοιάζει το ενθύμημα. Όπως στο ενθύμημα αποκρύπτεται η μείζονα προκείμενη, έτσι και εδώ.
- ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Πάντως πολλές φορές ο πομπός ενός λόγου αναφέρει στο κείμενό του τη λέξη αναλογία, χωρίς να υπάρχει αναλογικός συλλογισμός, χωρίς δηλαδή να βγάζει συμπέρασμα (άρα την αναφέρει μάλλον περιττά) , ενώ άλλες φορές, όπως είδαμε προηγουμένως, δεν την αναφέρει ενώ υπάρχει αναλογικός συλλογισμός.
- Ανεστραμμένη αναλογία Ο αναλογικός συλλογισμός μπορεί να εμφανιστεί και ανεστραμμένος, πχ: «Μπορούμε να παρομοιάσουμε τον ανθρώπινο οργανισμό με ένα εργοστάσιο. Όπως το εργοστάσιο χρειάζεται πρώτες ύλες και ενέργεια για την παραγωγή αγαθών, έτσι και οργανισμός μας έχει ανάγκη από οξυγόνο, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες κτλ., προκειμένου να επιτελέσει τις λειτουργίες του".
=========

Τα ιστολόγιά μου


Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Ετικέτες

Τετάρτη 22 Ιανουαρίου 2014

19) Καλή ή κακή η δομή στο παρκάτω κείμενο;

- Είναι καλά δομημένες ή όχι οι παρακάτω δυο παράγραφοι ενός μαθητή; Πώς πρέπει να βαθμολογηθούν, και γιατί; Ας εξετάσουμε το ζήτημα γιατί μια ανεπιτυχής βαθμολογία ως προς τη Δομή, μπορεί να έχει άσχημες συνέπειες για το μαθητή, πχ να τον φέρει σε σύγχυση για τη δομή, να τον αποθαρρύνει για το μάθημα της παραγωγής λόγου, κτλ. - Παραθέτω στο Α τα όσα λέει ένας φιλόλογος στο μπλοκ του που τις θεωρεί μη καλά δομημένες, και στη συνέχεια στο Β αναφέρω τα Σχόλιά μου και τις Παρατηρήσεις μου.
 Α) Παρουσιάζω στην ανάρτηση αυτήν ένα πρόβλημα δομής από μαθητικό δοκίμιο παραγωγής λόγου. Στο θέμα που ακολουθεί βρήκα δυο ενδιαφέρουσες παραγράφους που πιστοποιούν την τεράστια σημασία ενός δομημένου σχεδίου. Ο μαθητής, λειτουργώντας επιπόλαια ή απρόσεκτα, σε παραγράφους αιτίων παρουσιάζει και τις επιπτώσεις που γεννιούνται από το πρόβλημα, που εν προκειμένω είναι η απαξίωση του αγαθού της μόρφωσης. Μάλιστα και στις δυο παραγράφους ξεκινά τις περιόδους υπ’ αριθμ. 1 με αίτια, δίνει στις υπ’ αριθμ. 2 συνέπειες, για να επανέλθει σε αίτια στις υπ’ αριθμ. 3 περιόδους. Πρόκειται προφανώς για βιαστικό και αμέθοδο γράψιμο, για επιπόλαιη παραγωγή λόγου, που επιβεβαιώνει την πεποίθησή μου πως, αν δεν δουλέψει μεθοδικά και πειθαρχημένα ο μαθητής, η αποτυχία είναι αναπόφευκτη. Και στις δυο αυτές περιπτώσεις παραγράφων ο μαθητής θα βαθμολογηθεί αρνητικά στη δομή και όχι στο περιεχόμενο λόγω της αταξίας στην παράθεση του υλικού. Τα υπόλοιπα προβλήματα, όπως στην έκφραση και στην ορθογραφία, είναι άλλης εξέτασης αντικείμενο. Πώς θα βαθμολογούσα μια παραγωγή λόγου στη δομή, αν είχε μόνο αυτά τα δυο προβλήματα δομής και τίποτε περισσότερο; Θα αφαιρούσα 3 μονάδες από τις 8 της δομής. Θέμα για παραγωγή λόγου: Στις μέρες μας ολοένα μεγεθύνεται η απαξίωση του μορφωτικού αγαθού και αποστασιοποιούνται οι μαθητές από τους σκοπούς της εκ-παίδευσης. Σε ένα άρθρο 500 έως 600 λέξεων να ανιχνεύσεις τους παράγοντες που προκαλούν αυτό το φαινόμενο και να εντοπίσεις τις συνέπειες που μπορεί να προ-κληθούν από την απαξίωση της Παιδείας. Παράγραφος 1η: Κατ’ αρχάς ένας σημαντικός παράγοντας όπου έπαιξε μεγάλο ρόλο γι’ αυτήν την απαξίωση είναι ότι σε ορισμένες οικογένειες οι γονείς δεν στηρίζουν τα παιδιά στη μόρφωσή τους και έτσι πολλές φορές συναντάμε περιπτώσεις όπου οι μα-θητές παρατούν τη μόρφωσή τους. // Αυτό το φαινόμενο επειδή είναι αρκετά συχνό ρίχνει το μορφωτικό επίπεδο μιας χώρας και χάρη σε αυτό είναι αρκετά πιο ευάλωτη σε λανθασμένες απόψεις σε πολιτικά ή κοινωνικά θέματα που αφορούν τα κοινά, πράγμα που είναι πολύ άσχημο για τις ρίζες αλλά και το μέλλον ενός πολιτισμού. // Πολλές φορές αυτή η μαθητική απαξίωση οφείλεται και στο σχολείο διότι χάρη σε αυτό όπου εξειδικεύεται στο να βοηθήσει μόνο τους καλούς μαθητές να γίνουν καλύτεροι και αφήνει τους κακούς μαθητές στη μοίρα τους, νοοτροπία η οποία δεν είναι σωστή από καμιά πλευρά.// Παράγραφος 2η: Άλλος ένας παράγοντας είναι η έλλειψη ελεύθερου χρόνου όπου χάρη σε αυτήν τα παιδιά δεν μπορούν να ασχοληθούν με τα μαθήματά τους και συνεπώς δεν μπορούν να προσπαθήσουν να γίνουν καλύτεροι σε αυτά ώστε να φτάσουν στους στόχους τους. // Αυτή η απαξίωση προς το σχολείο έχει ως συνέπεια τη μείωση του επιπέδου του λόγου κι έτσι δεν μπορούν να ενταχθούν εύκολα σε μια κοινωνική ομάδα.// Επίσης η χρήση ξένων μορφών διαλέκτων αλλά και μορφών πολιτισμού όπου έχουν μπει στην καθημερινότητα τους συμβάλλει σε αυτήν την κοινωνική απαξίωση.
 Β) ΣΧΟΛΙΑ ΜΟΥ: 1) Το κείμενο αποτελείται από περισσότερες από δυο παραγράφους. Θα έλεγα από πέντε, και διαχώρισα τη μια από την άλλη με δυο κάθετες γραμμές //. 2) Η δομή, που είναι του τύπου αίτιο+ συνέπεια, είναι καλή και σωστή, γι’ αυτό κάθε αναγνώστης μπορεί να παρακολουθήσει και να κατανοήσει εύκολα τις σκέψεις του συγγραφέα. 3) Θα έλεγα ότι τα εκφραστικά λάθη, μερικά από τα οποία τα υπογράμμισα, είναι εκείνα που μειώνουν την αξία του κειμένου, όπως η φράση «χάρη σε αυτή» που είναι νοηματικά εντελώς αντίθετη με τις δυσμενείς συνέπειες που την ακολουθούν, όπως επίσης η μη χρησιμοποίηση υποτακτικού λόγου 4) και ίσως και ότι ο συγγραφέας δεν έχει εντοπίσει και άλλες σοβαρές αιτίες, όπως ότι οι πτυχιούχοι δεν βρίσκουν πια εύκολα εργασία όπως παλαιότερα, ότι η κοινωνία μας προβάλλει κυρίως και σπρώχνει τους νέους και νέες μας σε κερδοφόρα επαγγέλματα που δεν έχουν υποχρεωτικά αδήριτη ανάγκη από υψηλή μόρφωση ή τεχνική ειδίκευση (τραγουδιστές, παρουσιαστές κουτσομπολίστικων εκπομπών, κλπ).
 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ως προς τη θεωρία δομής: 1) Υπάρχει όπως είναι γνωστό ο υποθετικός λόγος «εάν αυτό, τότε εκείνο», που μεταφράζεται «εάν αυτή η αιτία, τότε εκείνο το αποτέλεσμα, ή εάν αυτή η αιτία, τότε εκείνη η συνέπεια». Όμως στον καθημερινό λόγο παραλείπουμε συνήθως το εάν ή και το τότε, και παρουσιάζουμε τη διατύπωσή μας με καταφατικό τρόπο: λέμε ή γράφουμε «η έλλειψη χρόνου στους μαθητές έχει σα συνέπεια να μη μπορούν να ασχοληθούν όσο πρέπει με τα μαθήματά τους». 2) Υπάρχει επίσης η περίπτωση ένα αποτέλεσμα να είναι αιτία για ένα επόμενο αποτέλεσμα. Έτσι έχουμε:«Αυτό το φαινόμενο (που παρατάνε το σχολείο) επειδή είναι αρκετά συχνό// ρίχνει το μορφωτικό επίπεδο μιας χώρας// που γίνεται πιο ευάλωτη σε λανθασμένες απόψεις σε πολιτικά ή κοινωνικά θέματα που αφορούν τα κοινά, // πράγμα που με τη σειρά του είναι πολύ άσχημο για τις ρίζες αλλά και το μέλλον ενός πολιτισμού.
 * ΑΠΟΨΗ ΜΟΥ: Οι παράγραφες είναι καλά δομημένες. Μάλιστα, ο μαθητής, μάλλον συνοπτικό και μαθηματικό μυαλό, χρησιμοποιεί έναν δύσκολο τύπο, * τον τύπο αιτία- αποτέλεσμα (που αποτελεί με τη σειρά του αιτία για επόμενο αποτέλεσμα). Με μικρή καλυτέρευση στη διατύπωση των απόψεών του, θα βελτίωνε την παραγωγή του λόγου του.
=======

Τα ιστολόγιά μου

Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Εγγραφή σε: Αναρτήσεις (Atom)